Prostat spesifik antijen yani PSA prostatta üretilir ve prostat dokusu içerisinde ve menide çok yoğun miktarda bulunur. PSA’ nın az bir miktarı kana karışır. Kanda dolaşan bu PSA’nın büyük bir çoğunluğu proteinlere bağlı halde bulunur. Az bir kısmı ise her hangi bir proteine bağlı olmadan kanda serbest bir şekilde dolaşır. Bu PAS’ya Serbest PSA denir. Serbest PSA ve proteinlere bağlı olan PSA’nın toplamı Total PSA’yı oluşturur. Prostat kanserinin erken tanısında ilk yapılması gereken prostatın muayenesi ve kandaki Total PSA değerinin ölçülmesidir.
Kandaki PSA düzeyini etkileyen bazı durumlar bulunmaktadır. Örneğin bisiklet, motosiklet ve ata binme gibi prostat üzerine bası yapacak durumlar bile kan PSA değerleri yükselebilir. Ayrıca idrar sondası takılması, parmakla prostat muayenesi, prostat biyopsisi, prostat masajı ve sistoskopi gibi işlemler prostat üzerine bası yapacağı için kan PSA değeri yükseltir. Bu yüzden bu gibi durumlardan yaklaşık 10 gün sonra PSA testine balkıması gerekir. Prostat büyümesinde kullanılan 5 Alfa Redüktaz grubu bir ilaç kullanımı PSA seviyesini %50 oranında azaltır. Yiyecek ve içeceklerin PSA testi üzerinde bilinen bir olumsuz etkisi bulunmamaktadır.
Bunun dışında iyi huylu prostat büyümesinde prostat hacmi arttıkça ve prostat kanserinde PSA değeri yükselir. Özet olarak PSA artışına neden olan durumlar şunlardır;
- Prostat Kanseri
- Prostat İltihabı
- Prostat Biyopsisi
- Prostat Enfarktüsü
- İdrar Yolu Ameliyatları (TUR)
- İdrar Retansiyonu (Glob Vezikal)
- Ejakülasyon
- Prostat Masajı